Πώς τα παιδιά μπορούν να γίνουν ενάρετα, αν τα περιβάλλοντα τα οικογενειακά μέσα στα οποία γαλουχούνται, βρίθουν ανηθικότητας και ανεντιμότητας ; Πώς τα παιδιά να ασκήσουν την πρακτική της αγάπης και της δικαιοσύνης, αν μέσα στα σπίτια τους οι ίδιοι οι γονείς ασκούν την αδικία και την εξαπάτηση; Πώς τα παιδιά να εγείρουν και να ανυψώσουν λεύτερες τις ψυχές τους και να αγωνιστούν για ένα όραμα υψηλόπνοο, συλλογικό, κοσμικό και Συμπαντικό, όταν καλλιεργείται στο σπίτι ο συμβιβασμός, η υποταγή της ψυχής, η ανελευθερία του πνεύματος και η υποκρισία ; Πώς να μην είναι τα παιδιά αιχμάλωτα της οθόνης, όταν οι ίδιοι οι γονείς είναι δέσμιοι των παθών τους;
Κι όμως ακόμα και στον βράχο μπορεί να ανθίσει η ανεμώνα , ακόμα και μέσα στην άσφαλτο μπορεί να αναδυθεί η μαργαρίτα… ! Τα παιδιά που έχουν κατέλθει στον κόσμο μας, είναι σε γενικές γραμμές πιο εξελιγμένες συνειδήσεις και ο κύριος ρόλος τους είναι να βοηθήσουν τούτον τον κόσμο που ο εγωισμός, η αλλαζονεία, η αδικία, η έπαρση, η πλεονεξία σκεπάζουν μέσα στο ομιχλώδες πέπλο τους το αληθινό νόημα και την ουσία του. Τα παιδιά έχουν κατέλθει για να φτερωθεί το Όραμα ενός κόσμου που δεν χωρά ούτε στα όνειρα των πιο πολλών ενηλίκων .
Ας έχουμε κατά νου πως η Παιδαγωγική ξεκινά από το ίδιο το σπίτι του παιδιού και ότι οι πρώτοι δάσκαλοι δεν είναι άλλοι από τους γονείς. Ας είμαστε ειλικρινείς, ας μην φοβόμαστε να δείχνουμε την αλήθεια μας, όποια κι αν είναι αυτή, καθώς τα παιδιά γνωρίζουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Τα παιδιά καταλαβαίνουν αυτά που δεν λέμε, αυτά που επιμελώς καλύπτουμε, αυτά που περιτέχνως κρύβουμε, αυτά που αποσιωπούμε. Τα παιδιά κυρίως διδάσκονται όχι από αυτά που λέμε, αλλά από αυτό που είμαστε. Τα παιδιά διδάσκονται όχι από τις υποδείξεις και τις συμβουλές, αλλά από το ζωντανό παράδειγμά μας, από εμάς τους ίδιους. Η ίδια η ζωή μας είναι το ζωντανό μάθημα για τα παιδιά και τα παιδιά χρειάζονται ζωντανά παραδειγματα ηθικών αξιών, αρετών, υψηλών ποιοτήτων, ελεύθερων ψυχών και οραμάτων πνευματικών. Η ίδια μας η ζωή, αν είναι στηριγμένη στις αρετές, τότε εμφυσά στο παιδί την έμπνευση να καλλιεργήσει τους σπόρους των αρετών που έχουμε ήδη φυτέψει στον κήπο της οικογένειάς μας.
Τις προάλλες γράφοντας στη σελίδα μου περί αρετών, μια κυρία ταράχθηκε θεωρώντας ξεπερασμένη και αναχρονιστική τη θέασή μου. Ίσως επειδή η σημασία και το περιεχόμενο της λέξης αρετή έχει διαστρεβλωθεί, έχει αλλοιωθεί και συρρικνωθεί, όπως συμβαίνει με πολλές λέξεις που έχει αλλοιωθεί το νόημά τους κι έχει αποδυναμωθεί η σημασία και το περιεχόμενο που εμφέρουν. Ίσως επειδή η συγκεκριμένη λέξη είναι συνυφασμένη με το πλαίσιο της στερεοτυπικής χριστιανικής ηθικής ή ηθικολογίας, ίσως επειδή καθρεφτίστηκε κάποια δική της έλλειψη ή τραύμα… Όμως ας μην λησμονούμε ότι η λέξη αρετή προέρχεται από το ρήμα αραρίσκω που συνδέεται με το συναρμόσσω, την συναρμογή και την αρμονία. Για να μπορέσει να διαφυλαχθεί, να καλλιεργηθεί και να προαχθεί η υπεροχότητα της ένδον φλόγας των παιδιών και των ιδιαίτερων χαρισμάτων που κουβαλούν, βοηθά ένα περιβάλλον που διέπεται και διακρίνεται από αρμονία, που οι σχέσεις των γονιών είναι αρμονικές, άρα υπάρχει μια καλή συναρμογή, που η αισθητική που αποτελεί ταυτόχρονα ηθική, εμφέρει εντός της αρμονία, που ο λόγος των κυττάρων της ιερής κοινότητας που ονομάζεται οικογένεια, όπως και οι σκέψεις, οι πράξεις και η στάση ζωής τους εμπεριέχει αρμονία. Σε αρμονικά οικογενειακά περιβάλλοντα παρέχεται το οξυγόνο, το φως και η τροφή, ώστε οι σπόροι της αρετής των παιδιών να μπορέσουν κάποιοι στιγμή να βλαστήσουν, να ανθίσουν και να καρποφορήσουν. Έτσι δημιουργούνται δυνατοί αρμοί για τη δόμηση υγιών κοινωνιών του μέλλοντος, που θα χρειαστεί να επανατοποθετηθούν από τον υλιστικό προσανατολισμό στον πνευματικό, που η μετατόπιση των μελών των κοινωνιών αυτών εμφανώς θα είναι από το σκοτάδι της άγνοιας στο φως, από την απατηλότητα στην αλήθεια, από τον θάνατο της ύλης στην αέναη ζωή του πνεύματος.
Στις κοινωνίες του μέλλοντος η επιστήμη δεν θα υπηρετεί τα συμφέροντα της ύλης, θα έχει αναθεωρηθεί η νοηματοδότηση του περιεχομένου της και της ηθικής της και θα υπηρετεί ξεκάθαρα το πεδίο των αρετών. Όπως και η επιστήμη της Παιδαγωγικής θα έχει αναδιαμορφωθεί από τις μεθόδους της πνευματικής επιστήμης και θα είναι οι παιδαγωγοί πια σε θέση να στοχαστούν ένα παιδί ενορατικά, και όπως λέει ο Ρ. Στάινερ
« καθώς θα αντικρύζουν το αναπτυσσόμενο παιδί, έτσι όπως εκτυλίσσεται η ζωή του, θα καταλαμβάνονται από ένα συναίσθημα ότι στέκονται εμπρός από ένα ιερό αίνιγμα. Θα αισθάνονται ότι σε αυτή την αναπτυσσόμενη ψυχή υπάρχει κάτι διαφορετικό, κάτι άγνωστο. Κι αυτό το συναίσθημα είναι σωστό. Ποτέ η μετριοφροσύνη και η ευλάβειά μας δεν μπορούν να είναι καθησυχαστικά μεγάλες, μπροστά στην αποστολή της διαπαιδαγώγησης του παιδιού. Ούτε και η ταπεινότητά μας, μπροστά σε αυτή την οντότητα που μας ανοίγει ένα καινούριο αίνιγμα προς λύση, δεν μπορεί να είναι επαρκής.»
Για να μπορέσουμε σε έναν ικανοποιητικό βαθμό να διανοίξουμε τον δρόμο για τις ψυχές των παιδιών που έχουν κατέλθει στον κόσμο μας, ώστε να μπορέσουν να εκπληρώσουν αυτό για το οποίο έχουν έρθει, θα πρέπει πρωτίστως εμείς οι ίδιοι ως γονείς, ως εκπαιδευτικοί, ως θεραπευτές και ως άνθρωποι, να μπορέσουμε να σταθούμε εμπρός από το ιερό αίνιγμα της ίδιας της Ύπαρξής μας και να θελήσουμε να τη γνωρίσουμε αληθινά, με ειλικρίνεια, χωρίς περιστροφές, χωρίς ψευδαισθησιακά καλλωπίσματα ή υπεκφυγές. Χρειάζεται να λάβουμε την τολμηρή απόφαση να διαλύσουμε τα όποια καλούπια του ψεύδους και να μάθουμε από την αρχή αυτό που η εσώτερη φωνή της ψυχής μας υπαγορεύει. Χρειάζεται από την αρχή να μάθουμε να συναρμόζουμε τις ψηφίδες της ύπαρξης κι αυτή η συναρμογή για να είναι αρμονική και να συνηχεί με την υψηλότερη αρμονική του Σύμπαντος, χρειάζεται την καλλιέργεια των αρετών. Όμως για να καλλιεργήσουμε τον σπόρο των αρετών στον κήπο της οικογένειας, της κοινωνίας, του έθνους, της χώρας, του πλανήτη, χρειάζεται να έχουμε ασκήσει την τέχνη της διάλυσης του ψεύδους, την τέχνη της διάλυσης του ψευτοεαυτού και των ψευτοδημιουργημάτων του και να έχουμε το θάρρος μέσω της διάλυσης να προβούμε στους αναγκαίους μετασχηματισμούς.
Όμως το κυριότερο όλων πρώτα, είναι να μπορέσουμε να ασκήσουμε το άφοβο κοίταγμα στον καθρέφτη μας και τα παιδιά μην λησμονούμε πως είναι ο καθρέφτης μας.
Ο καθρέφτης που μπορεί να μας διδάσκει και να μας μεταμορφώνει βαθιά, υπό συγκεκριμένες βεβαίως προϋποθέσεις. Σκεφτείτε το παραμύθι του αυτοκράτορα με την αόρατη φορεσιά, που οι υπηρέτες του και όλοι οι υπήκοοί του εξέφραζαν ψευδώς τον θαυμασμό τους για μια φορεσιά που κανείς τους δεν έβλεπε συναινώντας έτσι όλοι τους στο ψεύδος των ψευτοραφτών και στο ψεύδος του ψευτοεαυτού του βασιλέα τους. Σκεφτείτε πόσες φορές δεν έχουμε παγιδευτεί στα ψέμματα του ψευτοεαυτού προβαίνοντας σε επιλογές και στάσεις ζωής που μας εγκλωβίζουν όλο και πιο βαθιά στο σκοτάδι της άγνοιας, όλο και πιο βαθιά στην μη ανάληψη των προσωπικών ευθυνών της ίδιας μας της ζωής και της ύπαρξής; Σκεφτείτε πόσες φορές δεν έχουμε πιαστεί αιχμάλωτοι στα δίχτυα των ίδιων των ψεμάτων μας που επιμελώς κρύβουμε και από τον ίδιο τον εαυτό μας μεταθέτοντας συνήθως τις ευθύνες προς έτερη κατεύθυνση; Μονάχα ένα παιδί μέσα στο αλαλάζον πλήθος που επευφημούσε μια αόρατη και στην πραγματικότητα ανύπαρκτη φορεσιά σε ένα πανηγύρι συλλογικής συναίνεσης στο ψέμα, τόλμησε να βροντοφωνάξει «Μα ο βασιλιάς είναι γυμνός! Μα ο βασιλιάς είναι γυμνός!» Μονάχα ένα παιδί στο παραμύθι τόλμησε να κοιτάξει άφοβα και να μην συναινέσει στο συλλογική ψεύδος ορθώνοντας το υψηλό ανάστημα της ψυχής του. Αν δεν καταφέρουμε να κοιτάξουμε άφοβα όπως αυτό το παιδί στο παραμύθι, τότε πραγματικά δεν θα μπορέσουμε να κοιτάξουμε άφοβα το ιερό αίνιγμα του παιδιού, να το ενοραθούμε, να στοχαστούμε πάνω στην αληθινή του φύση και να το στηρίξουμε, είτε ως γονείς, είτε ως παιδαγωγοί, είτε ως άνθρωποι. Και δεν θα μπορέσουμε, διότι δεν θα έχουμε καταφέρει εμείς οι ίδιοι να βαδίσουμε στο μονοπάτι της θαρραλέας αλήθειας, να γίνουμε ως ψυχές ενάρετοι, ώστε να μπορέσουμε να καταστούμε το ζωντανό παράδειγμα αρετών για τα παιδιά μας και τα παιδιά του κόσμου μας.
